Większość osób posiadających kredyty indeksowane do franka szwajcarskiego prawdopodobnie już wie, że 2 września 2021 r. Sąd Najwyższy w składzie pełnej izby ponownie nie wydał uchwały odpowiadającej na pytania sformułowane przez Prezes Sądu i mającej rozstrzygnąć rozbieżności orzecznicze. Tym razem Sąd zwrócił się z pytaniem prawnym do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczącym prawidłowości składu Sądu w związku z czym należy założyć, że czas oczekiwania na odpowiedź będzie znaczny (czasem to nawet kilka lat), a jej treść i tak nic nie wniesie do tematyki intersującej frankowiczów. Wiele osób czekających na to orzeczenie zastanawiała się pewnie co teraz i czy należy jeszcze czekać z wystąpieniem przeciwko bankowi.
W mojej ocenie większość kwestii spornych i problematycznych została już rozstrzygnięta przez mniejsze składy Sądu Najwyższego lub Trybunał Sprawiedliwości UE i wnioski płynące z tych orzeczeń pozwalają już podjąć decyzję czy warto wystąpić przeciwko bankowi z roszczeniami związanymi z kredytem we frankach.
W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że zarówno Trybunał Sprawiedliwości jak i polski Sąd Najwyższy jednoznacznie rozstrzygnęły, że klauzula indeksacyjna dotyczy głównego świadczenia klienta i jeżeli zostanie uznana za sprzeczną z obowiązującymi przepisami to winno to skutkować stwierdzeniem nieważności całej umowy kredytowej. Przy stwierdzeniu nieważności umowy kredytowej sąd powinien jednak wziąć pod uwagę również interes klienta banku. (Tak TS UE w spr. spr. C-260/18 Raiffeisen-Dziubak i SN w spr. V CSK 382/18). Większość klauzul indeksacyjnych wiązała sposób przeliczania wartości kredytu i wpłat od klientów nie z rzeczywistym kursem waluty obcej, a z własnym kursem przyjętym przez bank, który tylko ogólnie był zgodny z aktualną sytuacją rynkową. Co za tym idzie klauzule te były jednoznacznie krzywdzące dla konsumentów i jako takie są uznawane za sprzeczne z przepisami prawa.
Jaki będzie skutek uznania umowy za nieważną? Bank będzie musiał zwrócić klientowi wszystkie wpłaty których ten dokonał tytułem rat kredytu, oraz wszystkie wpłaty dodatkowe jak karne odsetki, prowizje itd. Część kancelarii tzw. frankowych których pojawiło się pełno w ostatnim czasie, roztacza przed klientem wizję zgodnie z którą odzyska on wszystkie pieniądze które wpłacił tytułem kredytu. Jest to jednak pewne przekłamanie, pomijające fakt, że przecież bank wcześniej wypłacił klientowi znaczną kwotę tytułem kredytu i teraz będzie domagał się jej zwrotu. Sąd Najwyższy faktycznie uznał, że klient banku ma prawo domagać się zwrotu wszystkich wpłaconych kwot nawet jeżeli jego wpłaty nie przekroczyły wartości uzyskanego kredytu. Przy podejmowaniu decyzji o wystąpieniu przeciwko bankowi warto jednak mieć na uwadze kwestie roszczeń zwrotnych banku o wypłacony kapitał i już na wstępnym etapie zadbać o pomoc prawną z tym związaną.
Od czego zacząć przygotowania? Na początek trzeba odnaleźć w dokumentach domowych umowę kredytu z wszystkimi załącznikami. Następnie warto zwrócić się do banku by uzyskać zaświadczenie o wysokości dokonanych wpłat. Na podstawie zaświadczenia można łatwo ustalić czy dokonało się już wpłat większych niż uzyskana kwota kapitału, a jest to istotne przy podejmowaniu decyzji o ewentualnym skierowaniu sprawy do sądu.
Dlaczego to jest istotne? Jak wskazano wyżej: bank najpewniej będzie domagał się zwrotu wypłaconego kapitału. Bank może ze swoim roszczeniem wystąpić w ramach toczącego się postępowania lub w oddzielnej sprawie. Niezależnie od tego roszczenia banku należy uznać za zasadne i nie przedawnione (kwestia została poruszona w orzeczeniu SN w spr. III CZP 6/21. Co za tym idzie jeżeli nasza wpłata na rzecz banku jest znacznie niższa niż uzyskany kapitał konieczne może być zwrócenie bankowi dużych kwot. Na to należy się przygotować.
Zauważyć trzeba jednak, że większość osób biorących kredy w okresie największego boomu (2007-9) prawdopodobnie już dokonała nadpłaty lub dokona tego w najbliższym czasie, więc ten problem dotyczy ich w mniejszym stopniu. Kolejna ważna kwestia to możliwość zawieszania spłat bieżących rat kredytu przez Sąd rozstrzygający sprawę ważności umowy kredytowej. Taka możliwość istnieje zasadniczo jednak od momentu gdy wpłaty klienta tytułem rat przekroczyły wartość uzyskanego kapitału.
Kancelaria świadczy usługi również w zakresie doradztwa i reprezentacji w sprawach związanych z kredytami indeksowanymi do franka szwajcarskiego.
